Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2009

Η επίθεση των Φιλισταίων




Στις 30 Οκτωβρίου του σωτήριου έτους 2009, ο Kim Wilcox, πεφωτισμένος provost του Michigan State University, αποφάσισε χωρίς πολλά πολλά να βάλει λουκέτο στο τμήμα κλασικών σπουδών του πανεπιστημίου. Ερωτηθείς αν το πανεπιστήμιο κερδίσει χρήματα από μια τέτοια κίνηση, ο δόκτωρ Wilcox απάντησε σιβυλλικά ότι δεν γνωρίζει εάν και πόσα χρήματα θα εξοικονομηθούν από μια τέτοια κίνηση και αναφέρθηκε αόριστα στην οικονομική κρίση. Αντιδρώντας στην πρωτοβουλία του ακαδημαϊκού αυτού πατέρα, οι καθηγητές των κλασικών σπουδών του MSU μαζεύουν υπογραφές, ευελπιστώντας ότι έτσι θα γαργαλίσουν τα ευήκοα ώτα των ιθυνόντων. Το αποτέλεσμα μια τέτοιας πρωτοβουλίας είναι αμφίβολο και το μέλλον των κλασικών σπουδών στο ιστορικό αυτό πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Πολιτειών αβέβαιο. Ακόμα χειρότερα, ο Σπαρτιάτης, η μασκότ του πανεπιστημίου και το σήμα των αθλητικών του ομάδων (βλ. την εικόνα στην αρχή της ανάρτησης), κινδυνεύει να βρεθεί άστεγος.

Η κίνηση αυτή των διοικούντων το MSU δεν είναι μεμονωμένη, αλλά τυπική της κατάστασης που επικρατεί αυτόν τον καιρό στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Από τότε που έσκασε η οικονομική φούσκα, πολλά πανεπιστήμια έχασαν εκατομμύρια δολλάρια και κάποια δισεκατομμύρια. Η λύση στο πρόβλημα; Κλείστε τα τμήματα των κλασικών σπουδών, των ξένων γλωσσών, τις λογοτεχνίες κτλ. Άδικη τιμωρία αν σκεφτεί κανείς ότι την παρούσα κρίση δεν την προκάλεσαν αυτοί που έγραφαν υπομνήματα στο Σίλιο τον Ιταλικό. Τα δε έξοδα των εν λόγω τμημάτων είναι μηδαμινά αν τα συγκρίνουμε με το lifestyle αυτών που ευθύνονται για την παρούσα κατάσταση.

Όπως σε κάθε κρίση όμως, υπάρχουν αυτοί που επωφελούνται. Στη συγκεκριμένη κρίση μάλιστα αυτοί που επωφελούνται είναι αυτοί που την προκάλεσαν. Ας πάρουμε το πράμα από την αρχή όμως. Εδώ και καιρό παρατηρείται ένα φαινόμενο το οποίο ονομάζω "ο εκβαρβαρισμός των αμερικανικών πανεπιστημίων". Αρχικά, το πράμα ξεκίνησε ως μια νέα και ιδιάζουσα ισορροπία ανάμεσα σ' αυτούς που πήγαιναν στα αμερικανικά πανεπιστήμια για να σπουδάσουν ή να κάνουν έρευνα και σ' αυτούς που πήγαιναν για να κάνουν κονέ (networking). Δηλαδή υπήρχαν δύο κατηγορίες. Οι "ακαδημαϊκοί" και οι Φιλισταίοι του Master of Business Administration (MBA), οι οποίοι πληρώνουν αδρά το Harvard, το NYU, και άλλα τρανά πανεπιστήμια για να τους δώσουν ένα χαρτί με τη σφραγίδα τους. Κατά τη διάρκεια των σπουδών τους οι συγκεκριμένοι νέοι οργανώνουν πάρτι, φοράνε ακριβά ρούχα, μιλάνε με στεντόρεια φωνή στο κινητό τους στις βιβλιοθήκες, και γενικά είναι πολυάσχολοι. Τι ακριβώς σπουδάζουν δεν έχουν καταφέρει να μου εξηγήσουν με κατανοητό τρόπο. Είναι πάντως ιδιαίτερα επιθετικοί όσον αφορά όλους αυτούς που σπουδάζουν κάτι άχρηστο και γενικά πάρα πολύ περήφανοι για την άγνοιά τους. Στη συνέχεια, οι λαμπροί αυτοί νέοι βγαίνουν στην αγορά εργασίας. Δείχνουν το χαρτί τους με τη σφραγίδα του Yale και του MIT και πιάνουν δουλειά σε μεγάλες εταιρείες ή ενίοτε ακολουθούν και πολιτική καριέρα. Το ότι δεν ξέρουν να γράψουν το όνομά τους δεν παίζει ρόλο. Το τι ακριβώς κάνουν στη δουλειά τους είναι εξίσου ανεξακρίβωτο. Είναι κάτι πάντως που λέγεται consulting.

Δυστυχώς, πέρα από τους αερολόγους οι εταιρείες πληρώνουν και σοβαρούς ανθρώπους με διδακτορικά στα εφαρμοσμένα μαθηματικά και στη μοριακή βιολογία για να κάνουν consulting. Μερικά από τα πιο δυνατά μυαλά δηλαδή μεταμορφώνονται σε κουστουμάτους με χαρτοφύλακες και i-phones.

Ας γυρίσουμε όμως στους Φιλισταίους της οικονομικής αερολογίας. Αυτοί λοιπόν αν και χλευάζουν τον κόσμο που πάει στο πανεπιστήμιο για να μάθει δυο πράματα ή να προσφέρει κάτι στην έρευνα, ίσως γνωρίζουν κάπου στο βάθος του άδειου κεφαλιού τους ότι το κύρος των πανεπιστημίων δεν είναι μόνο το όνομά τους και ότι στο Stanford και στο Berkeley υπάρχει κόσμος με μοναδικές ικανότητες που δουλεύει σκληρά και κρατά το όνομα των πανεπιστημίων ψηλά. Παρεμπιπτόντως, ο κόσμος αυτός προσφέρει ουσιαστικό έργο στις επιστήμες, στην τεχνολογία και στην εκπαίδευση και είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν τα πανεπιστήμια.

Κάπου όμως η ισορροπία άρχισε να χαλάει. Οι Φιλισταίοι αυξάνονται και πληθύνονται σαν καρκινογόνα κύτταρα, ενώ ο ακαδημαϊκός κόσμος συρρικνώνεται. Δηλαδή ήρθαν τα άγρια να διώξουν τα ήμερα. Τώρα με την οικονομική κρίση, τόσο το καλύτερο. Αναφερόμαστε αόριστα στους δύσκολους αυτούς καιρούς και κλείνουμε το τμήμα κλασικών σπουδών. Το ότι δεν θα εξοικονομηθούν λεφτά από μια τέτοια κίνηση είναι κι αυτό δευτερεύον, μην μπερδεύεστε.

8 σχόλια:

SK είπε...

Θλιβερές οι περικοπές προγραμμάτων. Ιδίως τα κλασσικών σπουδών που πετσοκόβονται παγκοσμίως...
Πάντως δεν κλείνει το τμήμα, απ' ό,τι διάβασα: καταργείται το πρόγραμμα (major), που υπάγεται στο τμήμα of French, Classics, and Italian. Να δούμε αν θα καταφέρει κάτι η συλλογή υπογραφών. Ίσως πιο αποτελεσματικό μέτρο θα ήταν να βρεθεί κάποιος ευεργέτης να το σώσει, αν και δύσκολο υπό την παρούσα κρίση.

Τα τμήματα που θα κλείσουν, σύμφωνα με προτάσεις του provost, είναι το Department of Geological Sciences και το Department of Communicative Sciences and Disorders.

Ulixes είπε...

Από μία άλλη οπτική:
Περιέργως, όταν απειλούνται παραδόσεις όπως οι κλασσικές σπουδές, οι συνήθεις προστάτες των παραδόσεων κάνουν την πάπια. Θα μπορούσαν να κόψουν μερικά εκατομμύρια από τον προϋπολογισμό της "αντεπίθεσης" στον "πόλεμο κατά των Χριστουγέννων", "πόλεμο κατά του παραδοσιακού γάμου" κ.λπ. και πάλι να μην τους λείπουν πολλά λεφτά.

saetiger είπε...

@Ulixes

Αντιμετωπίζω με καχυποψία όλους αυτούς που μιλούν για "παραδόσεις" και αναφέρονται σε πράγματα για τα οποία δεν γνωρίζουν τίποτα (βλ. κλασικές σπουδές). Προσωπικά, δεν με απασχολεί η παράδοση των κλασικών σπουδών, αλλά το παρόν τους και το μέλλον τους. Από αερολόγους που μιλούν δεξιά και αριστερά δεν έχουμε έλλειψη.

Οι κλασικές σπουδές κατά τη γνώμη μου έχουν περισσότερη σχέση με τα προοδευτικά μέλη της κοινωνίας και όχι με αυτούς που ξοδεύουν δισεκατομμύρια για να ανατρέψουν το νόμο για το γάμο των ομοφυλοφίλων στο Maine.

Πάντως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν δώσει πολλά χρήματα για τις κλασικές σπουδές στην Αμερική και δεν έμειναν στα λόγια. Τα κληροδοτήματά τους όμως κινδυνεύουν να καπηλευθούν από τους διοικούντες τα πανεπιστήμια. Θα σου πω ένα παράδειγμα που ξέρω από πρώτο χέρι. Όταν υπάρχει ένα κληροδότημα συγκεκριμένα για τις κλασικές σπουδές, ο μόνος τρόπος για να το χρησιμοποιήσει το πανεπιστήμιο για κάτι άλλο είναι να κλείσει το τμήμα των κλασικών σπουδών. Υπάρχει κόσμος που έχει δώσει τις περιουσίες του για τη μελέτη των Ελληνικών και των Λατινικών και τα χρήματα αυτά θα πάνε ένας θεός ξέρει πού.

saetiger είπε...

@SK

Ευχαριστώ για τη διευκρίνιση. Το ότι καταργείται το major καταρχήν έχει επιπτώσεις στους φοιτητές, οι οποίοι δεν μπορούν να αποφοιτήσουν πλέον με ειδίκευση στην κλασική φιλολογία. Δεν ξέρω αν προβλέπεται κάποιο μεταβατικό στάδιο στο MSU, αλλά γνωρίζω τμήματα που κατήργησαν majors εν μιά νυκτί και άφησαν τελειόφοιτους φοιτητές σύξυλους.

Επίσης, η κίνηση είναι και αναγκαία και στρατηγική. Υπάρχουν tenured καθηγητές στις κλασικές σπουδές, τους οποίους δεν μπορούν να απολύσουν. Με την κατάργηση του major όμως δεν πρόκειται να προσλάβουν κανένα νέο καθηγητή και εφόσον το πανεπιστήμιο δεν προσφέρει τη συγκεκριμένη ειδίκευση στους φοιτητές, είναι θέμα χρόνου το τέλος των κλασικών σπουδών. Το πολύ πολύ το τμήμα να έχει έναν διδάσκοντα για μαθήματα όπως Greek Myth που προσελκύουν πολύ κόσμο. Για διδασκαλία των γλωσσών (Ελληνικών και Λατινικών) ούτε λόγος να γίνεται.

Σ'ευχαριστώ για την πληροφορία ότι κλείνουν το τμήμα Γεωλογίας. Οι περικοπές δεν σταματούν στις ανθρωπιστικές σπουδές, απλώς από εκεί αρχίζουν. Η κατρακύλα δεν έχει σταματημό και αφορά όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ανώνυμος είπε...

Είναι ζήτημα στάτους / κουμάντου. Παρόλο που οι ουμανιστικές σπουδές έχουν σε σχέση με τις φυσικές επιστήμες (π.χ. χημεία, φυσική) πολύ χαμηλό κόστος ενώ διάφορα προγράμματα στον τομέα π.χ. της φυσικής κοστίζουν υπέρογκα ποσά χωρίς να έχουν ---ή να προβλέπεται να έχουν-- καμία πρακτική εφαρμογή, οι ερευνητές των φυσικών επιστημών τσεπώνουν τα λεφτά και οι των ουμανιστικών ψάχνουν καινούρια δουλειά. Ακόμη χειρότερα: οι των οικονομικών κλάδων επιδοτούνται αδρά, για να επιδοτούν μετά τον εαυτό τους. Έτσι όμως έχουν τα πράματα: οι οικονομικοί κάνουν το κουμάντο, οι των φυσικών έχουν το στάτους. Οι ουμανιστικοί δεν φρόντισαν επαρκώς το μάρκετινγκ ώστε να έχουν το στάτους που τους αξίζει ή να καταλάβουν θέσεις κουμάντου. Ασχολήθηκαν με την επιστήμη τους, και ως γνωστόν, επιστήμη σκέτη χωρίς νταβατζή, δεν περπατάει μακριά.

saetiger είπε...

@P=NP

Με λίγα λόγια, τα είπες όλα. Είναι πάντως ειρωνικό να θεωρούνται οι ανθρωπιστικές σπουδές αποκομμένες από την πραγματικότητα, ενώ ουσιαστικά είναι από τους λίγους κλάδους που με συνέπεια προσπαθούν να επικοινωνήσουν με το μη ακαδημαϊκό κοινό.

Ο φαύλος κύκλος πάντως ενισχύεται, καθώς οι ανθρωπιστικές σπουδές δεν έχουν κύρος ακριβώς επειδή δεν χρειάζονται πολλά χρήματα. Σας υπενθυμίζω το διαδεδομένο αξίωμα του να κρίνεις τα πάντα σύμφωνα με το πόσο κοστίζουν. Πέρυσι συνάντησα στη Θεσσαλονίκη την θρυλική Irene de Jong, καθηγήτρια του Άμστερνταμ που άλλαξε ριζικά τον ρου των ομηρικών σπουδών με τις αφηγηματολογικές της αναλύσεις, και μου είπε ότι είμαι τυχερός που είμαι στην Αμερική, όπου κόσμος δίνει λεφτά για τις κλασικές σπουδές. Κάθε φορά, μου είπε, που ζητάμε λεφτά για τα προγράμματά μας, κανείς δεν μας παίρνει σοβαρά, γιατί ζητάμε ψίχουλα σε σχέση με άλλους επιστημονικούς τομείς. Μας θεωρούν της πλάκας, μου είπε, και το σαγόνι μου έπεσε στο πάτωμα.

Ανώνυμος είπε...

Η υπόθεση θυμίζει ολίγον Περεστρόϊκα ή την αντιφατική έξοδο τού Μεσολογγίου αλλά και την Εξοδο από ένα βόλεμα εξ "Αιγύπτου", τώρα το ζήτημα σε ποιές ηγετικές επιλογές να στηριχτεί η αναζήτηση τίθεται επιτακτικά όσον αφορά τον τόπο και τον χρόνο της Επαγγελίας διότι ο τόπος μπορεί να περιμένει οι καιροί ου μενετοί.
καλημέρα σου και καλώς σε βρίσκω συμπολίτα.

saetiger είπε...

@airgood@gmail.com

Καλώς ήρθες στα μέρη μας. Διαβάζω με ενδιαφέρον τους στίχους και τα αποφθέγματά σου.